Pewne afrykańskie powiedzenie mówi:
Potrzeba całej wioski, aby wychować dziecko.
Powiedzenie to zawsze było mi bliskie, lecz w ostatnim czasie częściej wracam do niego myślami, ze względu na sytuację, w której się wszyscy znaleźliśmy. Stan zagrożenia epidemicznego pociągnął za sobą liczne konsekwencje – jedną z nich jest ograniczenie kontaktów społecznych i izolacja.
Lęk jest naturalną emocją towarzysząca człowiekowi od najmłodszego dzieciństwa. Każdemu etapowi rozwoju dziecka towarzyszą lęki związane z nabywaniem kompetencji właściwych dla danego momentu rozwojowego. Są jednak dzieci, u których poziom lęku jest bardzo wysoki. Dzieci, które boją się bardziej? Jak im pomóc?
Amerykański psycholog Abraham Maslow w połowie ubiegłego wieku podzielił się ze światem opracowaną przez siebie teorią hierarchii potrzeb. Teorię tę obrazuje znany niemal na całym świecie schemat piramidy Maslowa – wizualna sekwencja potrzeb od najbardziej podstawowych (wynikających z funkcji życiowych), do potrzeb wyższego poziomu (związanych z samorozwojem).
Pierwsza i podstawowa relacja jaką człowiek nawiązuje w życiu jest to relacja z matką, lub innym głównym opiekunem. Jest to relacja niezbędna dziecku do przeżycia i prawidłowego rozwoju. Taka więź w zależności od faktu, czy daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, poczucie, że jest widziane i potrzebne, buduje podstawowe i nieuświadomione zaufanie do świata i determinuje sposób w jaki w przyszłości jako dorosły człowiek nawiązuje relacje z ludźmi. Pierwsza relacja może dać nam poczucie, że świat jest bezpiecznym miejscem, w którym zaspokajane są nasze potrzeby lub wręcz przeciwnie. To przekonanie na temat świata i ludzi zapisywane jest na poziomie nieświadomym i niesione dalej w dorosłe życie. Taką podstawową więź dziecka z matką nazywamy przywiązaniem.
Emocje są dla nas informacją o bieżących potrzebach – te zaś stanowią siłę napędową naszego życia. Chęć ich zaspokojenia stanowi motywację do podejmowania konkretnych działań i zachowania w określony sposób. Umiejętność radzenia sobie z emocjami, czyli działanie z ich uwzględnieniem, a nie tylko pod ich wpływem, jest znakiem dojrzałości. Aby ją osiągnąć, dziecku niezbędne są z jednej strony warunki biologiczne – dojrzałość układu nerwowego, z drugiej zaś wsparcie ze strony otoczenia oraz narzędzia, które będą wspomagały rozwój regulacji emocjonalnej.
Czym jest syndrom opuszczonego gniazda w klasycznym rozumieniu? Dużo mówi się o syndromie pustego gniazda w kontekście reakcji rodziców na opuszczanie przez ich dzieci rodzinnego domu. Ten silny kryzys emocjonalny, który może dotknąć zarówno matki, jak i ojców młodych dorosłych został szeroko opisany w literaturze z obszaru psychologii.
Oczekujemy od dzieci, że będą “grzeczne”, będą zachowywały się w odpowiedni sposób i według ustalonych przez nas reguł. Dzieci, tak jak my, bardzo często doświadczają stresu. Zachowują się wtedy w sposób świadczący o niezdolności do zareagowania na to co się dzieje wewnątrz i wokół nich – dźwięki, hałas, rozpraszające bodźce, dyskomfort, emocje. Wtedy poziom pobudzenia u dziecka może być szczególnie wysoki, a nieumiejętność poradzenia sobie w takich sytuacjach może przeradzić się w zachowania niezrozumiałe dla dorosłych. Czasem reakcje dzieci są tak gwałtowne i na pozór nieadekwatne do sytuacji, że dorośli odbierają te zachowania jako “niegrzeczne”, “niewłaściwe”.
Wielu rodziców nastolatków zadaje sobie czasem pytanie: jak być rodzicem dorastającego człowieka i przetrwać? Niepokój i wątpliwości bywają podsycane przez otoczenie – w końcu trudno nie martwić się, słysząc komunikaty typu: No, teraz to da ci w kość, zobaczysz…
Trwamy więc w oczekiwaniu na najgorsze– które wcale nie musi nastąpić 😉
Samoocena i poczucie własnej wartości są określeniami, które są ze sobą utożsamiane, stosowane są często zamiennie i mylone ze sobą. Tak naprawdę wiele je różni. Poczucie własnej wartości wiąże się z bezwarunkowym przyjęciem swojego istnienia. Jest to akceptacja siebie takim jakim się jest, ze swoimi wadami i zaletami. Samoocena jest oceną samego siebie, głównie w odniesieniu do innych osób. Jest oparta na porównywaniu i dążeniu do bycia lepszym.
Wielu rodziców zastanawia się, jak przygotować swoje dziecko na pojawienie się młodszego brata lub siostry. Często radosnemu oczekiwaniu na nowego członka rodziny towarzyszą obawy rodziców związane z tym, czy obecne już na świecie dzieci zaakceptują małego człowieka. Nic dziwnego – pojawienie się dziecka na świecie to wyzwanie dla całej rodziny, również dla najmłodszych domowników.
