W poprzednim artykule o tematyce okołoegzaminowej pisałem, na co uczeń powinien zwracać uwagę podczas przygotowań, by zarówno być efektywnym, jak i dbać o swój dobrostan. Teraz chciałbym zwrócić się do Ciebie, drogi rodzicu, by przekazać Ci trochę wiedzy, która ułatwi przejście przez ten trudny okres i pomoże Ci zorganizować odpowiednie warunki dla dziecka.
Niedawno zakwitły kasztanowce zwiastujące nadejście maja – miesiąca egzaminów, do których co roku podchodzą tysiące uczniów szkół podstawowych i średnich. Wraz z majem przychodzi czas ostatnich naukowych szlifów, wzmożonej presji, napięcia i niepewności. Zwłaszcza teraz warto zadbać o swój dobrostan.
W tym artykule postaram się przedstawić Ci parę czynności i technik, które pomogą Ci w poradzeniu sobie ze stresem, zredukowaniem swojego strachu i lęków. Dowiesz się, w jaki sposób rozplanować efektywnie swoją naukę, co możesz zrobić, by zredukować napięcie przed egzaminem i w jaki sposób opanować swój stres podczas egzaminu.
Wielu specjalistów zajmujących się rozwojem dzieci nazywa zabawę ich prawdziwym językiem – faktycznie tak jest! Poprzez zabawę maluchy wchodzą w interakcje ze światem, tworzą więzi z ludźmi i rozwiązania dla różnych trudności. Badacze podkreślają, że zabawa uwalnia największy potencjał nie tylko u dzieci, ale także u dorosłych – przykładowo Richard Gaskill i Bruce Perry w swoich badaniach opisali, że zdolność do zabawy w dorosłości wpływa na ogólną radość, zadowolenie z życia i zdrowie fizyczne ludzi.
Aby pomóc dzieciom poradzić sobie z różnymi wyzwaniami czy trudnościami, musimy nauczyć się słuchać i mówić ich językiem – językiem zabawy. Wśród podejść terapeutycznych zajmujących się pracą z dziećmi jest stworzona przez Virginię Axline metoda Play Therapy, zakładająca, że zabawa jest naturalnym i samouzdrawiającym procesem, w który dziecko z łatwością potrafi się zaangażować.
O zastosowaniu Play Therapy w terapii indywidualnej z dziećmi pisałam więcej tutaj, jednak terapia zabawą znajduje również zastosowanie w pracy z grupami i ta forma niesie ze sobą ogromny potencjał. Dzięki aktywnościom grupowym dzieci rozwijają umiejętności kluczowe dla dobrego funkcjonowania w codziennym życiu, a zabawa tworzy najbardziej naturalne do tego warunki.
W wymiarze terapeutycznym grupa zabawowa jest bardzo precyzyjnie dobrana, z uwzględnieniem wieku rozwojowego dzieci i doświadczanych przez nie trudności, a zabawa jest konstruowana w ten sposób, aby służyła realizowaniu określonego celu terapeutycznego. Aby zapewnić dzieciom poczucie bezpieczeństwa, bycia dostrzeganym i ważnym, grupy są kameralne (maksymalnie 6 osób). Rolą terapeuty jest zaplanowanie aktywności adekwatnych dla celu terapeutycznego i wieku dzieci, zapewnienie dzieciom bezpiecznej przestrzeni oraz odzwierciedlanie emocji i doświadczeń dzieci na poziomie zarówno indywidualnym, jak i grupowym.
Dzięki aktywnościom uwzględniającym między innymi sztukę, ruch, muzykę i uważność doświadczanym w grupie, dzieci zwiększają samoświadomość nie tylko w rozumieniu intra-, ale też interpersonalnym. Oznacza to, że mogą lepiej rozumieć siebie, ale również to, co dzieje się między nimi a innymi osobami.
W zabawie terapeutycznej dzieci budują swoją regulację emocjonalną, kontrolę impulsów, kreatywność i wyobraźnię. Mogą doświadczać siebie w odniesieniu do innych, rozwijać empatię i umiejętności prospołeczne, emocjonalne i komunikacyjne.
Dzieci w terapii grupowej mogą ćwiczyć komunikowanie swoich myśli, uczuć i potrzeb z szacunkiem do siebie i innych ludzi. Dzięki temu uczą się rozumienia emocji, wyrażania ich i regulowania w różnych sytuacjach społecznych.
Jest to przestrzeń, w której najmłodsi mogą bezpiecznie eksplorować granice swoje i innych osób, lepiej rozumieć swoje potrzeby i uczyć się ich adekwatnego zaspokajania, a to wszystko z uwzględnieniem perspektywy innych ludzi. W grupie dzieci rozwijają też umiejętność rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie z niepowodzeniami czy opinią otoczenia.
To wszystko sprawia, że grupowa terapia zabawą stwarza dla dzieci bezpieczną przestrzeń do radzenia sobie z doświadczanymi przez nie trudnościami, ale także do rozwoju szeroko pojętych umiejętności społecznych. Doświadczanie siebie w relacjach z innymi i pozytywne informacje zwrotne wspierają u dzieci poczucie własnej wartości, kompetencji i sprawczości, a co za tym idzie – wzmacniają ich pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w świecie.
Tymczasem, Drogi Czytelniku, pamiętaj: niezależnie od wieku zabawa wpływa na tworzenie nowych połączeń neuronalnych i rozwój naszych mózgów!
Literatura:
Axline, V. (1991). Play Therapy. New York: Ballantine Books.
Landreth, G. (2012). Terapia zabawą. Kraków: WUJ.
LaVigne, M. (2023). Play therapy. 101 zabaw terapeutycznych wspierających rozwiązywanie problemów z zachowaniem i wzmacniających relację. Warszawa: Mamania.
„Moja córka wyznała mi, że jest lesbijką”. „Mój syn powiedział mi, że jest gejem”. Przyjęcie takiej informacji, może wiązać się z pewnymi trudnościami. Żeby odnaleźć się w takiej sytuacji, warto ją najpierw zrozumieć.
Pierwszy dzwonek wybrzmiał! Nadejście września sprawiło, że puste budynki szkół odżyły, a ich rozległe korytarze zostały wypełnione przez uczniów. Choć koniec wakacji może wywoływać smutek, dzieci prędko pozbywają się go dzięki możliwościom, które przynosi im szkoła. W końcu okres nauki to czas wyzwań – szansa na zdobycie rozległej wiedzy, budowanie relacji trwających lata czy możliwość rozwoju własnych zainteresowań i umiejętności.
Dlaczego zatem mówi się o narastającym problemie stresu u dzieci i nastolatków? Napięcie związane ze szkołą stał się masową udręką. Wydaje się, że współczesne wymagania edukacyjne przerastają uczniów, negatywnie wpływając na ich zdrowie psychiczne i rozwój. Dlaczego tak jest, i co najważniejsze – w jaki sposób sobie z tym radzić?
Rodzina patchworkowa, nosi swoją nazwę od patchworku, czyli metody szycia, w której łączy się ze sobą mniejsze kawałki materiału o różnych kształtach w nową całość. Tworzy się w ten sposób nowy wzór, w którym elementy patchworku są dopasowywane do siebie jak puzzle.
Ze skrawków materiału, często różniących się od siebie wzorami, kolorami, fakturą, kreuje się coś ( najczęściej kołdrę, albo narzutę) co dzięki swej różnorodności nabiera nowego wyrazu i ma często nową funkcję.
Patchwork rodzinny tworzony jest przez osoby, z których przynajmniej jedno z partnerów ma za sobą doświadczenie rozwodu, bądź rozstania z rodzicem swojego dziecka, bądź dzieci i decyduje się na wejście w nowy związek. Rodzina patchworkowa z uwagi na częste powiększenie ilości funkcjonujących w niej osób cechuje się wielością relacji. Jej podstawę stanowi oczywiście relacja dorosłych, którzy stają się nową parą, jednak o definicji patchworku decyduje fakt istnienia dzieci z poprzednich związków. Rodzinny patchwork może być dość skomplikowanym systemem, o dużej liczbie uwarunkowań i wariantów. Stworzenie nowej, często wieloosobowej rodziny po rozpadzie poprzednich związków, zbudowanie nowego systemu z części poprzednich, może być dużym wyzwaniem, którego celem lub nagrodą może być dobrze funkcjonująca nowa rodzina patchworkowa.
Dziecko rzuca się na podłogę, uderza głową, tupie nogami, głośno krzyczy i płacze, a frustracja rozpiera go do czerwoności. Znacie takie sytuacje?
Jasne! Każdy rodzic choćby raz stanął w obliczu takiego zachowania kilkulatka, który nie potrafi jeszcze w inny sposób wyrazić smutku, złości czy innych trudnych dla niego emocji.
Takie sytuacje są frustrujące nie tylko dla dziecka, ale też dla rodzica. Dlatego by nie stracić kontroli nad własnymi emocjami lub nie poddać się pojawiającej się wtedy bezradności, warto odpowiedzieć sobie na 5 krótkich pytań.
Bezpieczna więź z opiekunem, to bardzo ważny czynnik rozwoju dziecka. W dużej mierze decyduje o tym, czy dziecko wyrasta na odpornego psychicznie, troskliwego i silnego dorosłego. Bezpieczny styl przywiązania zwiększa poczucie szczęścia i zadowolenia, korzystnie wpływa na rozwój tożsamości, relacje międzyludzkie, sukces akademicki i zawodowy, a nawet na rozwój mózgu. Nie oznacza to, że każdy rodzic musi być idealny. Chodzi o emocjonalne dostrojenie do dziecka i pełną obecność – nie tylko fizyczną.
Aby móc być w pełni obecnym rodzicem, warto zrozumieć swoje doświadczenia i ułożyć spójną opowieść o swoim życiu. Czy jako rodzic zastanawiałeś się kiedyś, jak twoje dzieciństwo wpłynęło na własny rozwój i sposoby interakcji z twoimi dziećmi? Jak twoje doświadczenia rodzinne ukształtowały rozwój twojego mózgu?
Teoria więzi może pomóc ci zrozumieć własną przeszłość. Przeczytaj o niej TUTAJ.
Samoregulacja (Self-Reg) to metoda, która została stworzona przez dr Stuarta Shankera po to, by pomóc dzieciom radzić sobie ze stresem w różnych obszarach. Są osoby, które uważają, że jest ona czynnikiem bardziej wpływającym na wyniki w nauce, niż czynnik IQ. Wdrażanie strategii edukacyjnych które będą wspierać zdolności samoregulacyjne jest ważne w kontekście nie tylko przyswajania wiedzy przez dzieci, ale też w obszarze kształtowania w nich umiejętności życiowych, niezbędnych do podejmowania wyzwań i budowania relacji.
Oczekujemy od dzieci samokontroli, dzięki której będą „grzeczne” (cokolwiek to znaczy…). Samokontrola jest ważną umiejętnością, która pozwala na zatrzymywanie impulsów, np. chęci uderzenia innego dziecka w złości. Jednocześnie często wiąże się z tłumieniem emocji czy negowaniem ich, brakiem zaspokojenia ważnych potrzeb i stresem. Samokontrola jest ważna i potrzebna, jednak zużywa ona dużo energii psychicznej.
