Jak zaplanować i przygotować się do ambitnych wyzwań

„A zacznij od siebie samego i siebie samego najpierw badaj. Pamiętaj, że to, co cię ciągnie, jak na sznurku, tu i tam, w tobie wewnątrz się kryje.
Tam wymowa, tam życie, tam – by tak rzec – człowiek”
Marek Aureliusz

 

Gdyby tak przenieść się myślami – choćby na moment – do Twojej ulubionej bajki z dzieciństwa, albo najcudowniejszej książki, a może filmu, który w ostatnim czasie zrobił na Tobie ogromne wrażenie, to co byś zobaczył/a? Jaki obraz rysuje Ci się przed oczami? Jakie wspomnienie? Może emocje? To Twój osobisty związek z historią, którą poznałeś/łaś w przeszłości. Opowieść zapadła Ci w pamięć, ponieważ miała swojego bohatera, do którego – z jakiegoś powodu – było Ci blisko. Każda opowieść, każda historia, każda bajka, każdy mit posiada wiele elementów wspólnych. Kluczowym jest właśnie bohater – główna postać. Osobę tę (Harry Potter, Frodo Baggins, Kubuś Puchatek, Ernest Nemeczek z „Chłopców z Placu Broni”, Jacek Soplica czy Shrek) poznajesz w dość zwykłym momencie jej życia. Jednak po pewnym czasie dzieje się coś wyjątkowego i życie to nagle się zmienia. W ten sposób nasz główny bohater wchodzi na ścieżkę rozwoju. To ostatni dzień, kiedy jest takim, jakbym był do tej pory i jednocześnie pierwszy dzień, gdy zaczyna się jego przygoda. Przygoda, która odmieni jego życie.

Gdybyśmy wzięli pod lupę kilka zupełnie różnych opowieści przedstawionych w literaturze, filmie, sztukach teatralnych czy nawet w opowieściach ludowych, to odnaleźlibyśmy wiele punktów wspólnych. Odkrył to Joseph Campbell – amerykański religioznawca i mitolog, który za swój zawodowy i naukowy cel obrał sobie próbę zrozumienia, co powoduje, że pewne opowieści są żywe w kulturach mimo upływu setek, a nawet tysięcy lat. Wnioski, do których doszedł, obecne są dziś w świecie nauk humanistycznych, psychologii, rozwoju i biznesu. Co takiego odkrył?

Campbell odkrył, że zarówno najstarsze znane światu mity (a zjechał cały świat i odwiedził mnóstwo kultur w poszukiwaniu najróżniejszych opowieści), jak i współczesna sztuka (literatura, kino, teatr) łączy ten sam schemat, który nazwał podróżą bohatera. Schemat ten przedstawił w formie cyklu (rys. 1) i odnosi się on do drogi, jaką przechodzi główny bohater. Przyjrzyjmy się więc tej drodze, by w kolejnym kroku przenieść jej mądrość na Twoją drogę rozwoju.

 

Rys.1 za: https://moznainaczej.edu.pl/potega-monomitu/

Punkt 0. Status quo.

Jak już wiemy, głównego bohatera poznajemy zazwyczaj w dość normalnych – jak na jego życie – warunkach. Ma swoje obowiązki i przyjemności, swoje przyzwyczajenia, krąg bliskich. Jego życie raczej jest przewidywalne (nawet jeśli jest pełne przygód i niebezpieczeństw, to można przypuszczać, że zaraz pojawią się kolejne). To jest punkt 0. Moment naszego pierwszego spotkania z głównym bohaterem, który żyje w doskonale mu znanym świecie.

 

Punkt 1. Wezwanie do przygody.

Dotychczasowe życie nagle się zmienia, gdyż dzieje się coś niespodziewanego. Nagle bohater otrzymuje wiadomość, odwiedza go dawny krewny, słyszy głos. Coś lub ktoś wzywa go do przygody, która budzi w nim rozmaite emocje.

 

Punkt 2. Spotkanie mentora.

Zwykle w opowieściach główny bohater nie jest wyposażony we wszystkie potrzebne zasoby (wiedza, umiejętności, artefakty) konieczne do realizacji celu. Pojawia się więc mentor, postać zwykle starsza, służąca radą i wspierająca go w drodze.

 

Punkt 3. Przejście granicy.

To moment, w którym zapada decyzja, od której już nie ma odwrotu. Bohater zostawia dotychczasowe życie, przekraczając granice tego, co zna. To tutaj zaczyna się jego osobista prawdziwa przygoda.

 

Punkt 4. Testy i walka.

Pierwsze wyzwania i potyczki. Bohater przemierza szlak, na którym spotyka przeszkody. Radzi sobie z różnym skutkiem, jednak powoli nabiera przekonania, że sobie radzi. Czuje, że w nieznanym dotąd mu świecie zaczyna rozumieć, jak może tu sprawnie funkcjonować.

 

Punkt 5. Podejście.

Przed naszym bohaterem życie stawia największe wyzwanie. Oznacza to dla niego pokonanie nie tylko tego, co go atakuje, ale przede wszystkim jego osobistych słabości, ograniczeń, słabości.

Punk 6. Kryzys.

Najtrudniejsza chwila w całej drodze. Moment, w którym bohater niemal się poddaje, traci siły, może nawet umiera… Kiedy to nagle dzieje się coś niezwykłego – rodzi się na nowo (metaforycznie rzecz jasna). Staje się lepszą wersją siebie zdolną do przejścia przez kryzysową sytuację.

Punkt 7. Nagroda/skarb.

Bohater otrzymuje przedmiot lub siłę. Otrzymuje coś, z pomocą czego pokonuje przeszkody i udrażnia drogę do celu, który staje się coraz bliższy.

 

Punkt 8. Rezultat.

Cisza po burzy. Kurz opada. Zadanie zostało wykonane. Z lekkim niedowierzaniem bohater zyskuje świadomość, że podołał.

 

Punkt 9. Powrót. Punkt 10. Nowe życie. Punkt 11. Zdobywca dwóch światów.

Bohater wraca do domu, do świata sprzed rozpoczęcia przygody. Do świata, który często wygląda podobnie albo nawet tak samo. Wraca do życia, które takim samym już nie będzie. Bo choć wraca do tego, co zna, wraca innym sobą. Zdobył dwa światy: znany i nieznany. Bohater w swojej osobistej drodze nie stał się kimś innym. Stał się natomiast sobą. Rozwinął się. W tym miejscu ma dostęp do większego asortymentu osobistych zasobów, z których może dalej czerpać. Wrócił do punktu 0 – status quo – może więc wyruszyć w dalszą, nową podróż.

 

Jak mityczne podróże bohaterów mają się do Ciebie?

To zasadne pytanie. Zwróć uwagę, że książki, firmy, opowieści, które znasz, zawsze są w pewien sposób metaforyczne. Opowiadają historię ludzkich zmagań, trudów, strat, wyborów, nadziei, marzeń, miłości. Te historie Cię poruszają, bo w jakiś kawałkach odnoszą się do Ciebie. Bohater – dzięki drodze, którą przemierza – uczy się, rozwija, sięga po nowe. To dokładnie tak, jak w życiu każdego z nas. Życie stwarza liczne okazje do zmiany, do podjęcia ryzyka. Gdy to usłyszysz, widzisz możliwość i podejmujesz decyzję. Jeśli wezwaniu do przygody odpowiadasz TAK, wchodzisz w nieznane Ci dotąd obszary. Gdy budzisz swoją świadomość, gdy poznajesz siebie lepiej, bardziej siebie rozumiesz. To pozwala Ci podejmować decyzje, które są dla Ciebie dobre, bo są zgodne z Tobą. To pozwala Ci rozkwitać i żyć pełnią życia. Na końcu tej podróży możesz być w tym samym miejscu, będąc nadal będąc sobą lecz będzie to miało dla Ciebie już zupełnie nowy wymiar. Tym właśnie jest rozwój. Drogą. Drogą do siebie. Bo podróż bohatera to podróż do samopoznania. Do dzieła! 🙂

Zachęcam do obejrzenia krótkiego filmiku, który w prosty sposób tłumaczy koncepcję podróży bohatera: filmik: https://www.youtube.com/watch?v=AftmV9cm-tc

Zapraszam Cię także do refleksji poprzez odpowiedzenia na poniższe pytania.

 

Ćwiczenie: Przeciwdziałanie trudnościom.

Jak już wiesz, rozwój potraktować można jako zaplanowaną podróż, do której warto być dobrze przygotowanym. Ważnym jest wiedzieć, z jakimi zasobami wyruszasz w swoją drogę rozwoju. Nim wystartujesz, zastanów się także nad potencjalnymi zagrożeniami. Odpowiedz na poniższe pytania, myśląc o wyzwaniu, którego już się podjąłeś/łaś lub którego zamierzasz się podjąć.

• Czego najbardziej się obawiasz? Jakie widzisz zagrożenia?
• Czego najbardziej Ci teraz brakuje? Czego nie wiesz?
• Jakie Twoje myśli mogą utrudnić Ci Twoją podróż?
• Co potrzebujesz kontrolować w czasie drogi?
• Co warto byłoby zostawić za sobą? Czego nie chcesz już nieść?
• Jakie błędy popełałeś/łaś w przeszłości? Jak możesz się przed nimi zabezpieczyć?
• Co pragniesz odkryć w czasie swojej drogi?
• Jakie masz pomysły na to, jak możesz o siebie zadbać w czasie tej wędrówki? Co możesz dla siebie zrobić?

A teraz zastanów się, co możesz zrobić z tymi zagrożeniami, których stałeś/aś się świadom? Jak możesz się do nich przygotować? A może nawet jest coś, co możesz zrobić, by te zagrożenia się nie pojawiły na drodze do Twojego celu?

Powodzenia!

Jacek Jokś
Coach ICF PCC, superwizor i trener coachingu, terapeuta Gestalt w trakcie szkolenia

 

Bibliografia:

Joseph Campbell, Bohater o tysiącu twarzy, Kraków 2013.
Joseph Campbell, Potęga mitu, Kraków 2013.