Ciało i umysł – bezcenna przyjaźń. 7 zasad zdrowienia

11 czerwca 2024
obrazek-do-artykułu.jpg

Czerwiec za pasem a więc większość z nas zapewne planuje właśnie swój wakacyjny czas. Niektórzy przygotowują się do dalekich wojaży, inni wybierają miejsca doskonale znane. Jeszcze inni zostaną w domu by cieszyć się spokojem własnych czterech ścian. Niezależnie co wybieramy głównym celem urlopu jest odpoczynek i regeneracja aby móc powrócić do codziennych wyzwań i obowiązków z podładowanymi akumulatorami. Czy potrafimy to robić? Każdy z nas wie doskonale, że aby telefon mógł nam służyć potrzebuje doładowań, a samochód paliwa i regularnego przeglądu. Jakże często zapominamy jednak iż nasze psyche i soma też potrzebują czasu i uwagi by móc sprawnie dla nas działać. Be względu jaką destynację podróży wybierzemy i co spakujemy do walizki, to właśnie nasze ciało, emocje i myśli będą nam towarzyszyć. Może więc korzystając z chwili corocznego zatrzymania warto poddać refleksji jak często i w jaki sposób serwisujemy SIEBIE. Poniższy tekst jest zaproszeniem do podróży przez siedem zasad zdrowienia, które Gabor Mate (lekarz ceniony za swoją wiedzę i wieloletnie doświadczenie w temacie uzależnień, traumy, rozwoju dzieci oraz powiązań między stresem a chorobami) przedstawił w książce „Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu”, wydanej nakładem Wydawnictwo Czarna Owca.

Ten znany doktor psychiatrii przez 20 lat pracował w przychodni rodzinnej, potem na oddziale opieki paliatywnej, następnie przez ponad dekadę zajmował się osobami uzależnionymi od narkotyków i chorymi psychicznie w Vancouver. Z jego obserwacji i doświadczeń wynika, iż aby być zdrowymi ludźmi potrzebujemy rozwijać zdolność pozwalającą nam być w odpowiedzialnej, nieofiarnej i niekrzywdzącej dla siebie relacji z otoczeniem. Jest to kompetencja emocjonalna. Jest ona niezbędna do unikania niepotrzebnych stresów, mierzenia się z tymi nieuchronnymi stresorami, a także przyspieszenia procesów zdrowienia. Niewielu z nas wchodzi w dorosłość z choćby niepełną kompetencją emocjonalną. Nie w tym rzecz, iż dostrzegając to powinniśmy się krytykować. Co więcej , może to stanowić punkt wyjścia i zachętę do rozwoju i wewnętrznej metamorfozy. To co sprzyja rozwojowi kompetencji emocjonalnej to właśnie postępowanie zgodnie z siedmioma zasadami zdrowienia. Oto one.

1) AKCEPTACJA

Ta pierwsza z zasad zdrowienia oznacza gotowość do poznawania stanu rzeczy i godzenia się z nim. Co ważne, nie chodzi tu o przyjmowanie zrezygnowanej postawy wobec niepokojących nas okoliczności. Wręcz przeciwnie- obejmuje odwagę, która pozwala wpływać na negatywne myślenie poprzez zauważenie go, nazwanie, skonfrontowanie. Co zapobiega temu, by negatywne myślenie określało naszą przyszłość. Innymi słowy akceptacja przybliża nas do spostrzegania spraw dokładnie takimi, jakimi są w rzeczywistości, a nie negowania ich.

Akceptacja to również cechująca się wyrozumiałością relacja z samym sobą. Jakże często potrafimy z życzliwością towarzyszyć innym w ich zmaganiach podczas gdy wobec siebie wykazujemy postawę pełną krytyki, zawstydzania, poczucia winy, dewaluowania. Zasada akceptacji nie oznacza automatycznego lubienia wszystkiego a jedynie przyglądanie się sobie z nieoceniającą akceptacją. Zachęca do obdarzania cierpliwą uwagą swoich zachowań bez popychania się do ciągłego poprawiania. Założenie, że jesteśmy wystarczająco dobrzy, dawaniem sobie prawa do popełniania błędów. Co daje szansę na objęcie siebie czułością kiedy dotyka nas cierpienie albo potrzebujemy pomocy.

2) ŚWIADOMOŚĆ

Druga zasada mówi, iż aby zachować zdrowie bądź aktywnie wspierać siebie w zdrowieniu konieczny jest kontakt ze zdolnością do emocjonalnego rozpoznawania prawdy. Niemowlęta, podobnie jak zwierzęta, potrafią doskonale wychwytywać prawdziwe sygnały emocjonalne. W toku socjalizacji, a nade wszystko wraz z nauką mowy, tracimy tę zdolność gdyż najbliższe otoczenie wysyła nam często sprzeczne sygnały. Gdy usłyszane słowa znaczą jedno a wskazówki emocjonalne coś zupełnie innego- jeden z tych sprzecznych komunikatów musi zostać wyparty. Bywa tak, że ten werbalny przekaz w relacjach z opiekunami i ważnymi osobami, jest potrzebniejszy do utrzymania relacji. Bywa tak, że ukrycie lęku przed prawdziwą reakcją na czyjeś słowa lub działanie chroni nas przed zagrożeniem, a słowa są w tym pomocne.

Gabor Mate przekonuje, że często wcześnie tracimy swoją inteligencję emocjonalną żeby uniknąć nieustających konfliktów z ważnymi bliskimi osobami. Konfliktów których, jako w pełni zależne od dorosłych dzieci, w żaden sposób nie możemy wygrać. Gdy komunikacja i słowa są sprzeczne z tym co odczuwamy pozawerbalnie w kontakcie z drugą osobą eliminujemy jeden z nich, wypychamy poza świadomość. Odczytujemy słowa, chcemy im ufać.
Świadomość to także budowanie połączenia z własnym ciałem i tym co się w nim dzieje, z jego odczuciami. To rozpoznawanie oznak stresu pojawiającego się w naszym ciele i pozwalanie sobie na reagowanie zgodnie z jego podpowiedziami zamiast ignorowania. Rozwijanie świadomości wymaga ćwiczenia, zwracania uwagi na wewnętrzne stany, budowania zaufania do płynących z własnego środka wrażeń . Oznacza również gotowość na reagowanie zgodnie z tym co czujemy i zauważamy w sobie, zaufanie własnemu wewnętrznemu kompasowi emocjonalnemu, sygnałom jakie odczytujemy ciałem i emocjami. Słuchaniem tonu głosu bardziej niż słów.

3) GNIEW

Na szczególną uwagę w kontekście rozwijania świadomego zauważania naszych wewnętrznych stanów zasługuje gniew. Jego tłumienie, jak pokazuje wiele badań i obserwacji klinicznych, jest bowiem poważnym czynnikiem ryzyka w kontekście podatności na choroby, ponieważ zwiększa stres fizjologiczny organizmu. Z drugiej strony niepohamowane wybuchy gniewu mogą być szkodliwe dla ich adresata i osób postronnych. W hamowaniu gniewu problemem jest brak ekspresji emocjonalnej. Natomiast wybuchy stanowią kombinację tego samego nieprawidłowego tłumienia przeplatanego nieuregulowanym i przesadnym dawaniem mu upustu. Stąd właśnie trzecia zasada zdrowienia dotyczy obszaru wyrażania gniewu. Umiejętność wyrażania gniewu sprzyja zdrowieniu i przedłuża życie. Ważne by pamiętać jednocześnie, że wyrażanie gniewu to nie wybuchy złości i agresywne zachowania – to są raczej sposoby nieprawidłowego uwalniania emocji. Zatrzymywanie wściekłości czy agresja fizyczna wbrew pozorom prowadzą do niepokoju, stresu i napięcia, a nie do świadomego spotkania z własnym gniewem i skierowania działań w adekwatnym kierunku. Zdrowy gniew i jego ekspresja prowadzi do uwolnienia energii do działania i przynosi odprężenie, jakiego nie uzyskamy wypierając gniew czy skupiając energię na kontrolowaniu go. To proces fizjologiczny jakiego potrzebujemy doświadczyć. Gniew, jak każda emocja, niesie istotne informacje o jakiejś konkretnej sytuacji, relacji. Może być odpowiedzią na stratę lub jej groźbę w relacji osobistej bądź sygnałem faktycznego albo spodziewanego naruszenia osobistych granic. Kiedy zauważamy swój gniew – zauważamy siebie, a jego ekspresja umożliwia występowanie we własnym imieniu i zaznaczenie własnego zdania i granic. Daje energię by mówić we własnym imieniu. Zależnie od okoliczności mogę ten gniew uzewnętrznić lub tego zaniechać. Mogę postanowić wyrazić go słowami bądź czynami, lecz nie muszę wyrzucać go z siebie w formie niekontrolowanej furii. Nie naruszam niczyich granic.

4) AUTONOMIA

Choroba często jest kwestią granic. Z badań wynika, że najbardziej zagrożone są osoby, których odrębność została poważnie naruszona, zanim zdążyły ukształtować autonomiczne poczucie własnej tożsamości. W przypadku dzieci najczęściej bywa tak, iż granice nie tyle są naruszane, ile po prostu nie zostają wytyczone. Wielu rodziców nie umie pomóc dziecku w wyznaczaniu granic, ponieważ sami nie dokonali tego w okresie własnego dorastania. Rodzimy się bezradni, zależni od naszych opiekunów, samodzielność przychodzi później, wraz ze wzrostem i nabywaniem różnych umiejętności. Jeśli doświadczamy braku adekwatnej opieki to pojawia się poczucie zagrożenia zdrowia i życia. To ważny czas i dla dzieci i dla opiekunów, po którym kolejnym zadaniem jest wyjście z tej zależności. Jeśli tak się nie dzieje – ludzie cierpią z powodu zatarcia swoich granic. Bez wyraźnych granic pomiędzy dzieckiem i rodzicem pozostaje uwikłanie, a utworzona w ten sposób zależność staje się wzorcem nawiązywania relacji z resztą świata. Czwarta zasada zdrowienia- autonomia- mówi o rozwijaniu wewnętrznego centrum kontroli, ulokowaniu go wewnątrz nas samych. Począwszy od rozróżnienia ja- świat/inni. Poprzez uświadomienie sobie tego, kim jestem. Zdefiniowania naszych wartości i pragnień odczuwanych w tym konkretnym momencie z uwzględnieniem własnego, wewnętrznego punktu odniesienia (Czego pragnę w życiu i związkach? Czego chcę bardziej, czego mniej, a czego nie chcę wcale? jakie stawiam ograniczenia?)

5) WIĘŹ

Z wielu badań wynika, że bez względu na rodzaj choroby, rokowania są lepsze u osób cieszących się prawdziwym wsparciem emocjonalnym. To bowiem więź stanowi ogniwo spajające nas ze światem. W najwcześniej budowanych więziach uczymy się otwartości, troszczenia się o samego siebie i utrzymywania zdrowia. Wczesne relacje są lekcją w jaki sposób doświadczać gniewu bądź się go bać i tłumić, tu też rozwija się bądź obumiera nasze poczucie autonomii. Nic więc dziwnego, iż więź ma takie znaczenie w procesie zdrowienia i utrzymania naszego dobrostanu na co dzień. Najbardziej narażeni na choroby są zaś ludzie samotni, pozbawieni kontaktów społecznych. Szczęśliwie nawet te osoby, które na wczesnych etapach życia miały nie w pełni zaspokojonej potrzeby prawdziwych intymnych relacji mogą odzyskiwać wrażliwość otwierania się na ludzi. Dzieje się tak ponieważ jako dorośli nie są już bezradnymi dziećmi, uzależnionymi od innych, Człowiek nie jest samotną wyspą, po prostu potrzebuje wsparcia, możliwości dzielenia się emocjami i rozmawiania o przeciwnościach losu. Taką rolę mogą spełniać najbliższe osoby, grupy znajomych czy przyjaciół, a czasem na początek taką możliwość daje relacja terapeutyczna.

6) ASERTYWNOŚĆ

Szósta zasada zdrowienia odnosi się do deklaracji sobie i światu „jesteśmy oraz jesteśmy tacy, jacy jesteśmy”. Innymi słowy, w tym rozumieniu, stanowi poświadczenie naszego istnienia, pozytywną ocenę siebie, niezależną od naszej przeszłości, osobowości, umiejętności czy tego, jak postrzega nas świat. Neguje jakże powszechne przekonanie, że nasze istnienie wymaga jakiegoś uzasadnienia. Już samo bycie jest wartością samą w sobie.

7) AFIRMACJA

Według Gabora Mate afirmacja to dążenie do określonej wartości.

Tymi wartościami, mogącymi pomóc w osiągnięciu wewnętrznej harmonii, są własna twórcza jaźń oraz nasz związek z wszystkim, co istnieje wokół nas. Po pierwsze -potrzebujemy tworzyć. Każdy na swój sposób może odnaleźć indywidualną drogę do twórczej ekspresji, wyrażać swoją witalność za pośrednictwem określonych kanałów i w tempie, jakie przewidziała dla nas natura. Takim kanałem może być pisanie, malarstwo, muzyka, jak również gotowanie, ogrodnictwo i tym podobne, indywidualne dla każdego człowieka sposoby. Ważne by to odkrywać, szanować i nie zaniedbywać.

Druga wielka afirmacja dotyczy naszego poczucia połączenia z wszechświatem. Izolacja, poczucie odcięcia i pozbawienia kontaktu nie są naturalne dla człowieka. Zdrowie opiera się na trzech filarach- ciele, psychice i duchowym połączeniu ( jakkolwiek dla każdego może to mieć inne znaczenie- stanowić inną drogę poszukiwania rozwoju wewnętrznego i zewnętrznego). Kontakt ze światem, duchowością i innością wzbogaca nasze życie.

 

Za siedmioma górami, za siedmioma morzami…. tak często zaczynają się bajki i baśnie. A gdyby tak podarować sobie tu i teraz podróż przez siedem zasad zdrowienia Gabora Mate? I przybliżyć się choć o krok do krainy „I żyli długo i zdrowo”?

Zasady z książki zebrała Katarzyna Lewczycka

Żródło: Gabor Mate (Warszawa, 2022), Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu., Wydawnictwo Czarna Owca.
Zdjęcie: Pinterest, Lisa Aisato

5/5 - (2 votes)

O nas

Nasz zespół powstał dzięki przyjaźni i zrozumieniu jak ważna jest współpraca pomiędzy profesjonalnymi terapeutami o różnych specjalnościach. Ufamy, że różnorodność jaką proponujemy, może zaowocować dostępnością pomocy dla wielu osób o różnych potrzebach.

Znany Lekarz.

Pracownia Psychologiczna Pomocnia

Facebook

Ten komunikat jest widoczny tylko dla administratorów.
Wystąpił problem z wyświetlaniem wpisów z Facebooka. Zapasowa pamięć podręczna w użyciu.
Kliknij, aby wyświetlić błąd
Błąd: The user must be an administrator, editor, or moderator of the page in order to impersonate it. If the page business requires Two Factor Authentication, the user also needs to enable Two Factor Authentication. Rodzaj: OAuthException

Kontakt

Poradnia Psychologiczna
Pomocnia Poznań

ul. Śniadeckich 5/2, 60-773 Poznań
nr tel. +48 795 795 202
sekretariat@pomocnia-poznan.pl

© 2024 Pomocnia Poznań | wykonanie: alpa