Język ruchu, język ciała – czyli czym zajmuje się Laban/Bartenieff Movement System?

Ruch jest tak fundamentalnym faktem naszego życia, że łatwo tracimy jego świadomość. W naszej kulturze zwykliśmy o nim myśleć w kontekście jego różnych domen, takich, jak sport, anatomia, fizjologia, sztuka (taniec, teatr), czy też w kategoriach różnych praktyk ruchowych tj. pilates, joga, fitness, jogging itd. Tymczasem z postrzeganiem człowieka jest tak, że jak coś jest bardzo blisko, to tracimy ostrość widzenia. 😉 Poruszamy się wszyscy, w każdym momencie swojego życia. Nawet kiedy śpimy i nie jesteśmy świadomi ruchów swojego ciała, ono porusza się nadal, ponieważ żyjemy. Nieustannie czujemy, doświadczamy poprzez zmysły i wytwarzamy ruch. A więc nawet jeśli nie identyfikujesz się jako pasjonat sportu, to jesteś “ruchowcem” z natury! Ponadto Twój ruch ma jakąś specyficzną dla Ciebie jakość, dynamikę, kształty i odbywa się w relacji do przestrzeni. Ludzi łączy budowa anatomiczna i podstawowe mechanizmy ruchu, ale mimo to, każde ciało jest inne, a więc też porusza się w specyficzny dla siebie sposób, który może wiele mówić o psychice danego człowieka.

O ile ruch jest tak oczywistą i znaną nam częścią życia, o tyle kompleksowe opisanie go w sposób werbalny stanowi nie lada wyzwanie. Nauczycielka metody LBMS, Karen Studd w swojej książce Everybody is a Body (Studd, Cox, 2020) o próbie werbalnego opisu niewerbalnego doświadczenia, że to jakby poprosić rybę o opis wody w której pływa.

Rudolf Laban i początki tworzenia systemu języka ruchu

Na początku zeszłego wieku artysta, architekt i filozof Rudolf Laban rozpoczął kompleksowe badania nad fenomenem ludzkiego ruchu, którego efektem są fundamenty podejścia, które dziś określamy Laban Bartenieff Movement System. Pracę Rudolfa Labana kontynuowali jego uczniowie i zarazem specjaliści różnych dziedzin, rozbudowując model języka ruchu. Wśród nich terapeutka Irmgard Bartenieff, której metoda zawdzięcza tzw. Bartenieff Fundamentals, wraz z kategorią Ciała, związanej z doświadczaniem. Nie jest to model czysto teoretyczny, stworzony w warunkach laboratoryjnych, a jest raczej konsekwencją  dziesiątek lat obserwacji pochodzących z praktyki. Poza Rudolfem Labanem i Irgmgard Bartenieff, wkład w rozwój LBMS miało wielu specjalistów, tj. Warren Lamb, Carol-Lynne Moore, czy Peggy Hackney. Aktualnie, model kompleksowo opisuje fenomen ludzkiego ruchu, pozostając w toku dalszego rozwoju.

Co komunikuje Twój ruch?

Poruszając się podejmujemy stale niejawne wybory, które odzwierciedlają to, co przeżywamy na poziomie psychicznym, to, co dla nas aktualne i ważne oraz nasze intencje. Ruch danego człowieka nosi w sobie znaczenia mówiące o jego osobistych doświadczeniach, wartościach, kulturze w jakiej został wychowany, czy sposobach funkcjonowania w świecie. Podejście LBMS wspiera uświadamianie sobie własnych wzorców ruchowych, nazywanie ich, za czym może iść rozumienie na poziomie umysłu i wreszcie stwarza przestrzeń do eksploracji nowych, alternatywnych sposobów i przełożenia ich na funkcjonowanie w codziennym życiu. Praktyka świadomego ruchu to metoda, która poprzez wzmacnianie połączenia i zaufania do własnego ciała, pomaga odzyskać dostęp do informacji, które z niego płyną i wspiera użyteczne nadawanie im znaczeń. Metoda LBMS znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach – psychoterapii, metodach uśmierzania bólu chronicznego i obniżania stresu, treningu publicznych wystąpień, zwiększaniu efektywności sportowców, twórczości artystów (zwłaszcza tancerzy, aktorów, twórców animacji), rozwoju osobistym, różnych praktykach somatycznych, a także stanowi obszar zainteresowań badań naukowych.

Odcięcie od ciała

Żyjemy w świecie, który wysoko wartościuje funkcjonowanie umysłu, a co za tym idzie, będącym pod galopującym wpływem rozwoju technologii. Jak już wspomniałam, naturalnie łatwo tracimy świadomość czegoś tak powszechnego i podstawowego, jak ruch, a współczesność zaprasza do tej dysocjacji (odłączenia, odcięcia) od ciała, wzmacnia je i utrwala. Zaawansowane technologie skonstruowane są w taki sposób, żeby zwolnić nas z konieczności korzystania z własnej fizyczności i doświadczenia, a raczej  uczy polegać na maszynach. Choć mamy takie same ciała, jak nasi przodkowie, zaczynamy poruszać się w inny sposób, nasz ruch staje się ograniczony i zredukowany. Ponadto funkcjonowanie raczej na poziomie umysłu, niż czucia, unikanie somatycznego doświadczania ciała, prowadzi do odkładania się napięć w ciele, co skutkuje powstawaniem blokad energetycznych. Obniża się przez to poziom energii życiowej, poczucie witalności, może wystąpić dyskomfort, ból, a nawet prowadzić do rozwoju schorzeń i zwyrodnień na poziomie narządów, mięśni, czy szkieletu.

Więcej o wpływie stresu na powstawanie chorób dowiesz się tu:
Czy stres powoduje choroby? Cz. 1 – Homeostaza i allostaza.
Czy stres powoduje choroby? Cz.2 – Jak działa zestresowany organizm.
Czy stres powoduje choroby? Cz.3 – Podsumowanie cyklu.

Świadomość własnego ruchu i odzyskanie możliwości wpływania na jego jakość, z jednej strony pomaga zrozumieć jakim się jest człowiekiem, a z drugiej kreować to, kim chcemy się stawać. Odgrywa to ogromną rolę w samoregulacji psychofizycznej, a więc i ma wielki potencjał do poprawy jakości życia i zwiększenia witalności.

Jeśli ciekawisz się potencjałem świadomości własnego ruchu dla poprawienia jakości swojego życia, zapraszam na sesję do Pracowni Psychologicznej Pomocnia. 🙂

 

Autorka: Katarzyna Sancho, psycholożka, psychoterapeutka, trenerka świadomej pracy z ciałem w podejściu LBMS

Bibliografia: Cox, Studd, EveryBody Is a Body, USA, 2020