A gdy tak pomyśleć, że idąc do pracy zabieramy ze sobą dwie rzeczywistości ? wewnętrzną i zewnętrzną. Zewnętrzna rzeczywistość życia zawodowego to wszystko to, co jest związane z wykonaniem zadań i rozwojem zawodowym (koncentracja na wykonywanym zadaniu, realizacja celów, plan awansu, dążenie do nagród). Wewnętrzna rzeczywistość to nasze cechy indywidualne wraz z całą historią osobistą naszego życia. Oznacza to, że dodatkowo do umiejętności zawodowych i zaangażowania w zlecone nam w pracy zadanie wnosimy też całe swoje życie wewnętrzne: energię, temperament, kreatywność, jak i lęki, wyobrażenia, niepewności, przewrażliwienia.

Dlaczego ciężko mi funkcjonować w pracy?

W pozytywnym scenariuszu mamy połączenie ze swoją historią rozwoju, relacji, przekonań, uprzedzeń. Oddzielamy opinie od faktów, uświadamiamy sobie swoje uczucia, myśli, regulujemy się, stawiamy granice, wyrażamy własne zdanie, czujemy się ważną częścią, mamy zaufanie do swoich umiejętności znamy także obszary, które warto poprawić.

W trudniejszym scenariuszu dwie rzeczywistości ciągną nas każda w swoją stronę – rzeczywistość zawodowa dąży do przodu, wywiera presję na działanie, podejmowanie wyzwań i rozwój. Część rzeczywistości wewnętrznej związana z obciążeniami, które nosimy dąży do unikania. Jej celem nadrzędnym jest nie dopuszczanie do świadomości trudnych emocji i historii z przeszłości. W końcu nie po to zakopaliśmy głęboko obciążające nas sprawy i historie żeby teraz się tym zajmować.

Możemy wówczas próbować sobie radzić stosując strategie zabezpieczające przed doświadczeniem trudnych emocji np. możemy kreować wizerunek osoby samowystarczalnej, kontrolować otoczenie w celu uniknięcia niespodziewanej sytuacji, rzucić się w wir pracoholizmu, perfekcjonizmu, uzależnić innych od siebie by zapewnić niezależność sobie.

Niektórzy chcąc rozwiązać swoje trudności korzystają z poradników, stosują techniki, które mają za zadanie przezwyciężyć negatywne myślenie i cechy, których u siebie nie chcą: „jak być bardziej pewnym siebie”, „jak poradzić sobie z trudnymi myślami w 10 dni”

Dlaczego poradniki mogą okazać się niewystarczające?

„Niewyrażone emocje nigdy nie umierają, zostają zakopane żywcem, aby powrócić w znacznie gorszej formie” Z. Freud

Dlaczego miałoby tak być, że odtwarzamy w pracy scenariusze z domu rodzinnego? Przecież to tylko praca a nie życie prywatne, poza tym nie chcemy tego robić, podjęliśmy świadomą decyzję, że „zostawiamy to za sobą i teraz będzie inaczej”.

Nasze najwcześniejsze relacje tkwią w naszych umysłach bez względu na to czy tego świadomie chcemy czy nie i będą wpływać na nasze postrzeganie świata, relacji, na nasze myśli. Tym samym będą odzwierciedlać się również w sytuacji zawodowej.

Okazuje się, że to, co znajome przyciąga nas z ogromną siłą i przeważa nad świadomymi pragnieniami zmiany. Ujściem dla tego, co umościło się w naszej nieświadomości może być ponowne odtwarzanie. Nasz umysł na różne sposoby i w różnych sytuacjach/kontekstach wraca do nierozstrzygniętych spraw z przeszłości, prawdopodobnie z nadzieją by znaleźć nowe rozwiązanie. W praktyce odtwarzanie to np. poczucie bycia gorzej traktowanym pracownikiem, kiedy doświadczyliśmy odrzucenia na rzecz rodzeństwa. Sytuacje w pracy takie jak pominięcie przy awansie, napięcie/nieporozumienie podczas współpracy przy projekcie mogą otworzyć stare rany i ponowne czucie się jak dziecko. Drobna sprzeczka odczuwana jest, jako poważny spór i spędza nam sen z powiek.

Oznacza to, że stosunkowo niegroźne codzienne sytuacje społeczne w pracy mogą przywołać stare doświadczenia na zasadzie pozornie nieznacznego podobieństwa i wywołać gwałtowne reakcje, natrętne myśli, lęki lub odcinanie się od uczuć.

Wyobraźnia i pełen pakiet doznań, jaki się wtedy uruchamia (emocje, odczucia w ciele, myśli) może działać na nas silniej niż zdarzenie, które dzieje się realnie w rzeczywistości. Wyobrażony błąd, niepewność z tym związana, rozmyślanie i poczucie bezradności bywa bardziej dotkliwy niż błąd popełniony w rzeczywistości, kiedy możemy się do niego odnieść i próbować naprawić.

Znaczna część naszych motywacji, sposobów działania może wywodzić się z prób uniknięcia trudnych emocji np. odwlekanie trudnej rozmowy z szefem z obawy przed tym, że nie zostaniemy wysłuchani, ociąganie się z oddaniem projektu z obawy przed złą oceną, godzenie się na niedorzeczne żądania klienta z lęku przed stawianiem granic.

A gdyby było możliwe skonfrontowanie się ze swoimi uczuciami ? „Jaki sposób postępowania byłby najlepszy dla Twojego rozwoju zawodowego” ?

Najtrudniejsze wyzwanie: uznanie własnej roli w tworzeniu problemów doskwierających w pracy.

Refleksja nad wzorcami wyniesionymi z domu rodzinnego, co o pracy mówiono w domu? Jak domownicy wypowiadali się o środowisku pracy oraz o samej pracy? Jak postrzegali rozwój zawodowy? Jakie znaczenie nadawano pracy?

Zrozumienie jak doświadczenia z wczesnego etapu dzieciństwa i nieświadome motywacje wpływają na Twój sposób widzenia świata, zdarzeń, relacji i jak wpływają na sposób postrzegania wydarzeń w pracy. Oddzielanie przeszłości od teraźniejszości. Wyobrażonych scenariuszy od realnych, zauważenie, że odczuwanie silnych emocji samo w sobie nie jest przypieczętowaniem swojej racji .

Przenoszenie swoich automatycznych myśli, emocji i motywacji do świadomości, w której mamy możliwość zrozumieć je, przemyśleć i ułożyć z innym postrzeganiem i rozumieniem.

Gotowość do zmian. Nie tak szybko.

Zmiana zachowań to proces, który może trwać różnie długo. Wiele osób deklaruje chęć zmiany, ma nawet wizję jak wyglądałoby życie po zmianie, wciąż jednak powtarza niepożądane zachowania, frustrując się i złoszcząc na samych siebie. Pod spodem może czai się lęk związany z obawami przed konfrontacją z niechcianymi uczuciami, zwrócenie na nie uwagi może wydawać się przerażające. Wracanie do typowych dla siebie wzorców i zachowań może działać jak stabilizator, co prawda jesteśmy niezadowoleni ze swojego położenia, ale jesteśmy w sytuacji dla nas znanej. Samo uświadomienie sobie trudności nie zawsze pozwala je zmienić, ale pomaga je zaakceptować a to najważniejszy krok.

Autorka: Sara Struzik
Bibliografia: Naomi Shragai (2022). Człowiek, który pomylił swoją pracę z życiem.